In 2050 lopen we naar alle voorspellingen met 9 miljard op deze aarde. 9000.000.000 mensen die allemaal recht hebben op warmte, licht, informatie, vers voedsel, transport … . Maar hoe kunnen we energie blijven leveren voor zoveel mensen? We kunnen het blijven doen met kerncentrales, maar dan moeten een aantal dingen veranderen in hoe we met onze kerncentrales omgaan, of we kunnen volop inzetten op hernieuwbare energie. Hernieuwbare energie is eigenlijk van alle tijden en hoewel er veel mogelijkheden zijn en het potentieel groot is, zijn er ook nog veel problemen die moeten worden opgelost.
Processen verbeteren
Een groot deel van de realisatie zal komen van het lagere verbruik van energie. Sinds de eerste oliecrisis zijn we ons bewust van de eindigheid van energie, we hebben sindsdien al enkele kleine stappen in de goede richting gezet. Onze goederenproductie is de laatste vijftig jaar gestegen, de energie die we per persoon nodig hebben niet. We slagen er dus in om meer goederen te maken met minder materiaal en minder energie. Toch hebben we nog een lange weg te gaan: we produceren nog heel veel afval en het energieverbruik kan nog een stuk naar beneden.
Mentaliteitsverandering
We zullen moeten leren energie verbruiken op het moment dat er een groot aanbod is. Hiervoor ontwikkelen we vandaag het slimme energie beheer: sommige toestellen zoals een wasmachine kunnen door een signaal van de producent gestart worden vanaf dat er een grote stroomproductie is. Je zet de wasmachine dus ’s morgens klaar en zodra de zonnepanelen voldoende stroom leveren zal de wasmachine gestart worden.
Batterijen (ook van elektrische fietsen en wagens) kunnen ook worden opgeladen op dat moment. Het elektriciteitsnet geeft zelf aan wanneer de batterijen worden opgeladen (smart grid). Men zou hetzelfde principe voor industriële productie kunnen toepassen, maar er zijn wel enkele bedenkingen te maken. Niet elke productie kan zomaar stilgelegd worden, enerzijds vergen bepaalde processen een grote startup tijd, anderzijds wil het personeel misschien een ‘normale’ arbeidsverdeling over het jaar in plaats van te werken wanneer er een grote elektriciteitsproductie is.
Energieopslag
Ondanks alle mogelijkheden om ‘slim’ energie te verbruiken hebben we toch ook opslag van energie nodig. Één manier om energie op te slaan is om ze om te zetten naar chemische energie, zoals waterstof dat kan worden opgeslagen. Waterstof kan achteraf terug omgezet worden naar elektriciteit via brandstofcellen of het kan via klassieke verbrandingsinstallaties omgezet worden naar warmte. Het is zelfs mogelijk om zonlicht via een fotokatalysator rechtstreeks om te zetten naar waterstof. Deze techniek zal in de toekomst meer en meer gebruikt worden om bijvoorbeeld ziekenhuizen van noodgeneratoren te voorzien.
__________________________________________________________________
“Het plan van een stuwmeer in België is afgevoerd omwille van de kostprijs. Niet inzetten op hernieuwbare energieën heeft echter ook zijn prijs, letterlijk en figuurlijk.”
__________________________________________________________________
Vandaag worden ook al overschotten van elektriciteit gebruikt om water in een stuwmeer te pompen (bijvoorbeeld Coo, Lac de l’eau d’heure) en als er een grote vraag is dan produceert men terug elektriciteit. Aangezien België nogal vlak en overbevolkt is, was er een plan om voor de kust een waterreservoir te bouwen dat dezelfde functie als een stuwmeer zou hebben en vooral de overtollige energie van de windmolens op zee zou opslaan. Dit plan is echter afgevoerd omwille van de kostprijs. Niet inzetten op hernieuwbare energieën heeft echter ook zijn prijs, letterlijk en figuurlijk.
Door de toenemende milieuvervuiling treden meer natuurrampen op dan ooit… Hoeveel zal het kosten om een dam te bouwen om ons te beschermen tegen de stijgende zeespiegel? Wat is de kost van verlies aan landbouwproductie door het veranderende klimaat (gebieden die verwoestijnen, hevige regen en hagel die oogsten vernielen)? Milieuvervuiling zorgt er ook voor dat we sneller ziek worden, ook een slechte gezondheid kost geld.
Tempo
Hoe snel is de ommekeer naar hernieuwbare energie mogelijk? Kijk even 100 jaar terug. Tussen 1915 en 1950 deed elektriciteit zijn intrede in de huishoudens. Na WOII was elektriciteit niet meer weg te denken. Als dat toen mogelijk was, waarom zou er nu dan een probleem zijn?
Het antwoord is heel simpel, maar heel triest. De technologie om elektriciteit op te wekken via hernieuwbare energie is meer dan voldoende ontwikkeld, maar duurder dan de vervuilende technieken. Hoe kan dat? Simpelweg omdat we de totale kost van de vervuiling en uitputting van grondstoffen niet betalen. De kost van onder andere de klimaatsopwarming wordt doorgeschoven naar toekomstige generaties. Leuk geschenk voor de kleinkinderen, niet?
Een ander probleem is dat de bedrijven die met deze vervuilende vormen van energieopwekking grote winsten maken en niet meteen van plan zijn daar verandering in te brengen. De kosten hiervoor worden gedragen door de slachtoffers van Fukushima, de Golf van Mexico, olie-oorlogen en mensen die lijden aan astma door luchtvervuiling. Olie- en gasproducenten zijn doorgaans niet bereid om voor deze mensen het roer om te gooien. En wie veel geld heeft, heeft veel macht …
__________________________________________________________________
“Er is meer dan voldoende hernieuwbare energie om in onze elektriciteitsbehoefte te voorzien.”
__________________________________________________________________
Er werd een studie uitgevoerd naar ‘100% hernieuwbare energie in Belgie tegen 2050’. Een belangrijk besluit van de studie is dat de elektriciteitssector moet worden omgevormd vóór 2030. Een verdubbeling of zelfs verdrievoudiging van de elektriciteitsproductie tegen 2050 kan er voor zorgen dat de hoeveelheid ingevoerde energie (olie, gas, …) kan dalen tot 15% van het huidige niveau. Dat houdt in dat ook in andere sectoren, zoals de transportsector, elektriciteit zal worden gebruikt in plaats van fossiele brandstof.
Er is meer dan voldoende hernieuwbare energie om in onze elektriciteitsbehoefte te voorzien. Grootschalige opslag is wel nodig. Naast zon en wind is een vorm van elektriciteitsproductie nodig die snel opgestart kan worden. Dit kan biomassa zijn, maar ook bijvoorbeeld waterstof en in beperkte mate waterkracht.
Belangrijker dan alle werkpunten die ik net beschreven heb, is dat alle landen van Europa samenwerken om het energieprobleem op te lossen. Dit kan door de grenzen beter open te stellen voor elektriciteitstransport, door het aanleggen van nieuwe hoogspanningsleidingen (liefst onder de grond) en niet te vergeten, door de wetgevingen op elkaar af te stemmen.
Het wordt ook tijd dat de vervuiler betaalt. De kosten van deze vervuiling zijn moeilijk te berekenen, maar wie veel CO2 uitstoot zou minstens de kost moeten betalen door die CO2 te ‘absorberen’ door bijvoorbeeld bomen aan te planten.
