Als je de leeftijd van het heelal vergelijkt met één kalender jaar, dan komt de moderne mens pas in de picture tijdens de laatste tien seconden van dat jaar. In die tien seconden heeft de mens natuurlijke energiebronnen zo goed als uitgeput en haar eigen leefomgeving zwaar beschadigd. Kunnen we verder met deze energiebronnen? Mijn collega Walter Van Rensbergen ziet mogelijkheden, ik zie de toekomst rooskleuriger met hernieuwbare energie. Wat is hernieuwbare energie, kunnen we daarmee meer doen dan enkel elektriciteit produceren en kunnen we hiermee in 2050 9 miljard mensen voorzien van energie? Ik som enkele van de meest gebruikte vormen van hernieuwbare energie op.

De Zon

De zon levert meer dan 7000 keer de energie op die we wereldwijd nodig hebben. We hoeven die energie dus alleen maar op te vangen en om te zetten naar een geschikte vorm. We doen dit vandaag al door zonnepanelen die elektriciteit produceren met een rendement van 10, 20 tot zelfs 25% bij een bedrijf als Pyron Solar; door zonneboilers voor warm water, maar ook gewoon door ramen die de zon binnenlaten en onze huizen verwarmen.

Bij doorgedreven isolatie kan dat zelfs voldoende zijn om een huis volledig te verwarmen, zoals bij een passiefwoning! Drie procent van de Belgische oppervlakte met zonnepanelen bedekken, is voldoende om alle elektriciteit te produceren die we jaarlijks nodig hebben.

De Wind

De afgelopen jaren werden al heel wat windmolens geplaatst. Vooral op zee is er nog potentieel voor windmolens. 6,7% van onze geproduceerde elektriciteit in 2014 kwam uit windenergie.

Biomassa

Biomassa wordt voornamelijk geproduceerd door planten die zonlicht omzetten naar suikers (fotosynthese). De suikers, en afgeleide producten zoals zetmeel en cellulose, zijn de opgeslagen energie die terug kan worden gebruikt waar en wanneer je het nodig hebt. Net zoals dieren planten eten om in hun eigen energiebehoefte te kunnen voorzien, kunnen wij de energie uit die planten opslaan. Hout is de langst gebruikte vorm van die opgeslagen zonne-energie. Voor veel mensen in minder ontwikkelde landen is het nog steeds de enige vorm van energie die ze hebben om te koken of zich te verwarmen.
Biodiesel, bio-ethanol en biogas zijn andere vormen van biomassa. Ze worden meestal geproduceerd uit plantaardig materiaal. Bio-ethanol en biogas worden gemaakt door vergisting. Biodiesel wordt via een chemische omzetting geproduceerd uit olie of vet.  Eén groot nadeel is dat het rendement van omzetting van zonne-energie naar biomassa laag is. Slechts twee procent van de energie van het zonlicht wordt opgeslagen! Het grote voordeel is dat biomassa zonder probleem kan worden opgeslagen. In België gebruiken we bijvoorbeeld houtpellets (uit Canada) om elektriciteit te produceren. In tegenstelling tot zonne- of windenergie kunnen we elektriciteit produceren wanneer er nood aan is. Bij de omzetting naar elektriciteit verliezen we echter nog eens meer dan 50% van de energie, dus het rendement van zon tot elektriciteit via biomassa is minder dan één procent.

Waterkracht

Stuwmeren, zoals in Gileppe en Coo, maar ook watermolens leveren energie, meestal onder de vorm van elektriciteit. België is relatief vlak dus waterkracht is slechts in beperkte mate mogelijk. Waterkracht leverde 2,1% van onze geproduceerde elektriciteit in 2014.

Geothermie

Bij geothermie of aardwarmte gebruiken we de warmte uit de grond. Om hieruit elektriciteit te produceren moeten we eerst stoom maken, waarvoor we temperaturen nodig hebben die ver boven de 100°C gaan. In België moeten we daarvoor kilometers diep graven.

In Limburg loopt momenteel een proefproject waarbij men 3,5km diep boort om water van ongeveer 120°C op te pompen. Men hoopt hiermee niet alleen huizen te verwarmen maar ook elektriciteit te produceren. Het totale vermogen dat men in Limburg uit de grond kan halen, komt overeen met een kleine kernreactor en is voldoende om anderhalf miljoen huishoudens van stroom te voorzien. In landen zoals Ijsland komt heet water gewoon aan de oppervlakte en wordt er dus gretig gebruik gemaakt van geothermie om elektriciteit te produceren.

Als we de verschillende vormen van hernieuwbare energie vergelijken is het duidelijk dat wind en zon voor België de beste opties zijn. Het grote nadeel van deze vormen van energie is dat ze elektriciteit produceren op het moment dat er zon of wind is. Het grootste verbruik van elektriciteit is echter in de winter en ‘s morgens en ’s avonds, dus als het aanbod van zonne-energie het laagst is. Kunnen we dat verhelpen?