Ik ben Judith Sitters, biologe en FWO-postdoc aan de Vrije Universiteit Brussel. Maar het avontuur dat ik hier in beeld breng, start twee jaar vóór ik in Brussel begon, en duizenden kilometers naar het noorden. Ik werkte twee jaar lang als postdoc in Zweden aan de universiteit van Umeå, een stad die zo’n 600 kilometer ten noorden van de hoofdstad Stockholm ligt. Hier kan het in de winter 20 graden onder nul vriezen en zijn de dagen maar 4 uur lang, terwijl in de zomer de zon niet onder gaat. Aangezien ik een tropenmens ben (ik ben opgegroeid in Zambia en Kenia) had ik mijn bedenkingen over deze verhuizing, maar ik kon de kans niet overslaan om met één van de meest prominente rendieronderzoekers ter wereld te werken.


In mijn job als ecoloog bestudeer ik de boeiende wisselwerking tussen bodem en planten, en het effect van grote grazers op dit systeem. Planten hebben voedingsstoffen nodig om te groeien, zoals stikstof en fosfor. De groei en diversiteit van planten op een bepaalde locatie hangt nauw samen met de hoeveelheid en verhouding aan voedingsstoffen die ze kunnen vinden in de bodem. Grote grazers, zoals paarden en koeien, beïnvloeden de diversiteit van planten, niet alleen doordat ze selectief zijn in welke plantensoorten ze eten en welke niet, maar ook omdat ze via hun mest voedingsstoffen afzetten in de bodem.
Mijn onderzoek in Umeå richtte zich op het effect van rendieren op bodemprocessen en planten in de arctische toendra. Mijn veldwerk vond plaats in Reisadalen in Noorwegen, nog eens 950 kilometer naar het noorden. De rendieren daar behoren toe aan de Sami, het van oorsprong nomadische volk dat Lapland bewoont, maar lopen voornamelijk in het wild rond. Dwars door mijn studiegebied loopt een zogenaamd rendierhek. Dit hek is gebouwd in de jaren zestig en helpt de Sami-herders om de rendieren van de zomerweiden naar de winterweiden te drijven. De rendieren worden naar het hek toegedreven, waarna ze het volgen tot waar de herders het hek openen en de rendieren toegang krijgen tot de andere kant. Het hek scheidt daarbij een gebied dat zwaar begraasd wordt in de zomer van een gebied dat slechts licht begraasd wordt in de winter, aangezien de rendieren alleen door het wintergebied migreren en er weinig grazen. Het hek zorgt op deze manier voor een natuurlijk experiment, waarbij je als onderzoeker een gebied dat zwaar begraasd wordt door rendieren kan vergelijken met een gebied dat licht begraasd wordt.

De arctische toendra in Reisadalen met het rendierhek centraal in beeld. Rechts van het hek wordt de toendra licht begraasd door rendieren en die wordt daardoor nog gedomineerd door de originele struikachtige toendravegetatie. Links van het hek wordt de toendra zwaar begraasd door rendieren en daardoor is de vegetatie veranderd in een grasrijke weide.


Ik met een rendierbaby die we vonden zonder moeder. Gelukkig kwam mama snel haar baby weer ophalen, nadat we eerst wat schattige foto’s konden maken.








Gelukkig is er ook in de toendra koffiepauze tijdens het veldwerk.
JOUW FOTOREPORTAGE OP WTNSCHP.BE?
Ben jij onderzoeker aan de VUB of EhB, en heb je foto’s van jouw boeiend veldwerk, intrigerende labo-habitat of andere wetenschappelijke avonturen? Stuur je blogidee naar contact@wtnschp.be!