Een internationaal team van 40 wetenschappers heeft een artikel gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift Science over de gevaren van hydro-elektrische dammen voor de visbiodiversiteit in het Amazone-, Congo- en Mekongbekken. De wetenschappers wijzen er op dat een derde van alle zoetwatervissen ter wereld in deze drie sterk verstoorde systemen leven. Jos Snoeks, onderzoeker aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA), droeg bij aan het artikel en vertelt.

De Amazone-, Congo- en Mekongbekken herbergen de grootste biodiversiteit ter wereld maar er worden steeds vaker dammen gebouwd die gebruikt worden om stroom op te wekken. Deze dammen komen er meestal vooraleer er grondige studies uitgevoerd worden naar hun impact op het milieu en de socio-economische gevolgen. De energiebehoefte is groot maar damconstructeurs overschatten vaak de economische winsten en onderschatten de gevolgen voor de biodiversiteit en visserij.

‘Grote dammen hebben steeds een negatieve invloed op visbiodiversiteit en meestal ook op de visserij’, zegt Jos Snoeks, visbioloog aan het KMMA. ‘Ze worden meestal gebouwd ter hoogte van stroomversnellingen of watervallen, net waar unieke vissen leven die aangepast zijn aan deze speciale omstandigheden. Dammen blokkeren daarbij nog de migratieroutes van vele soorten en beletten ze zo om hun levenscyclus te voltooien. Deze soorten hebben meestal een grote economische waarde.’

De eenheid Ichtyologie van het KMMA beschikt over een grote expertise in vissen uit het Congobekken en heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de rode lijst van bedreigde soorten van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) voor deze vissen. Hun databank was de voornaamste informatiebron voor de auteurs die zich bogen over de status van de vissen in het Congobekken.

Hoewel er veel minder dammen zijn in het Congobekken dan in het Amazone- en Mekongbekken, komt het grootste deel energie in deze regio uit hydro-elektrische dammen. De dammen Inga I en II zijn al operationeel en twee bijkomende dammen (Inga III en Grand Inga) zijn gepland. ‘Als Grand Inga er komt, dan zal dit niet alleen een impact hebben op de vissen van de regio, maar secundaire effecten zullen ook voor het landelijk milieu nefast zijn’, legt Jos Snoeks uit. ‘Er zijn belangrijke infrastructuurwerken nodig voor de hoogspanningslijnen die de elektriciteit zullen vervoeren naar andere regio’s in Afrika. Deze werken zullen grote stroken bos en savanne vernietigen.’

__________________________________

” Als Grand Inga er komt zal dit niet alleen een impact hebben op de vissen van de regio maar zullen er ook grote stroken bos en savanne verdwijnen”

________________________________

De wetenschappers vrezen dat de energieproductie en de jobs die deze dammen brengen het verlies aan visserij, landbouw en grond niet zullen compenseren bij de lokale bevolking. Ze pleiten dan ook voor een strategische aanpak om een evenwicht te vinden tussen energieproductie en het behoud van de belangrijke natuurlijke rijkdommen.

 

Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd op de website van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA). Het wetenschappelijk artikel vind je hier terug.