Hoewel 70% van de Aarde bedekt is door water, blijven de oceanen een groot mysterie voor de wetenschap. Er zijn reeds 12 mensen die voet aan grond hebben gezet op de Maan, maar slecht 3 zijn helemaal tot op de bodem van de Marianentrog, het diepste punt van de oceaan op 7km, geweest. Hier zijn 7 bizarre weetjes over onze oceanen, speciaal om Werelddag van de Oceanen te vieren.
Feit 1 – bizar zeeleven
94% van alle leven op Aarde is aquatisch, maar ruwweg 2/3 is nog niet geïdentificeerd. Er worden continu nieuwe soorten ontdekt, die steeds voor raadsels zorgen. Het SUNY College of Environmental Science and Forestry’s (ESF) publiceert jaarlijks een top 10 van nieuwe soorten. Dit jaar staat er een rood zeepaardje in de lijst, dat ondanks zijn grootte (24cm) en felle rode kleur, niet eerder gevonden was. Het beestje leeft in de ondiepe waters voor de Australische westkust.
Rood zeepaardje (Phyllopteryx dewysea)
Credit: Josefin Stiller, Nerida Wilson en Greg Rouse
Andere recente ontdekkingen zijn ’s werelds lelijkste vis en een kleine, licht gekleurde octopus die doet denken aan het kleine spookje Casper.
Lasiognathus dinema (vrouwtje) uit de Golf van Mexico.
Een nieuwe octopussoort ontdekt in 2016 op 4km diepte bij Hawaii.
Feit 2 – Geluiden uit de diepzee
94% van alle leven op Aarde is aquatisch, maar ruwweg 2/3 is nog niet geïdentificeerd. Er worden continu nieuwe soorten ontdekt, die steeds voor raadsels zorgen. Het SUNY College of Environmental Science and Forestry’s (ESF) publiceert jaarlijks een top 10 van nieuwe soorten. Dit jaar staat er een rood zeepaardje in de lijst, dat ondanks zijn grootte (24cm) en felle rode kleur, niet eerder gevonden was. Het beestje leeft in de ondiepe waters voor de Australische westkust.
Rood zeepaardje (Phyllopteryx dewysea)
Credit: Josefin Stiller, Nerida Wilson en Greg Rouse
Andere recente ontdekkingen zijn ’s werelds lelijkste vis en een kleine, licht gekleurde octopus die doet denken aan het kleine spookje Casper.
Lasiognathus dinema (vrouwtje) uit de Golf van Mexico.
Een nieuwe octopussoort ontdekt in 2016 op 4km diepte bij Hawaii.
Feit 3 – Onderwater-meren en -rivieren
Oceanen hebben meren en rivieren die onderwater bestaan. Als zeewater door dikke lagen zout sijpelt, zal het zout oplossen en depressies vormen op de zeebodem. Opgelost zout maakt het water op die plaatsen dikker waardoor het in die depressies blijft. Deze meren en revieren (brine pools genoemd) hebben ook oevers en zelfs golven, net zoals de meren en rivieren die we van op land kennen. Duikers kunnen zelfs drijven op deze onderwater-meren.
Onderwatermeer (NOAA)
De onderwater-meren komen vaak voor bij onderwaterbronnen waarbij koud water uit de ondergrond in de zee stroomt. Hierbij komt ook vaak methaan vrij, wat een uniek ecosysteem creëert. Bacteriën leven namelijk van de methaan en vormen een symbiose met mosselen die aan de oevers van de onderwater-meren leven. Deze ecosystemen zijn uniek op Aarde omdat ze geen gebruik maken van fotosynthese en de zon.
Feit 4 – Verborgen watervallen
De grootst gekende waterval op Aarde ligt tussen Groenland en IJsland… onder water. De Denmark Strait cataract is een onderwater-waterval van maar liefst 3.500m hoog (of diep afhankelijk van hoe je het bekijkt). Het water “valt” er van 600m naar 4.000m diepte.
De waterval is het gevolg van het temperatuurverschil aan weerszijden van de Straat van Denemarken. Het kouder, dichter water vanuit het oosten ontmoet er het warmere, minder-dicht water uit het westen. Wanneer beide water-massa’s botsen, stroomt het dichtere water onder het warme en lichtere water, wat een enorme neerwaartse stroom teweegbrengt.
Hiermee is de waterval 3x hoger dan Angel Falls in Venezuela, de hoogste ononderbroken waterval, en heeft een debiet dat 2.000x groter is dan de Niagara watervallen.
Feit 5 – Zonnecrème op de koralen
Koralen zijn een van meest kwetsbare ecosystemen op Aarde. Ze worden bedreigt door opwarmend water, de verzurende oceanen, vervuiling en menselijke activiteit. Nochtans hebben koralen ook een ingenieuze bescherming: de Australische koralen uit het Groot Barrièrerif hebben na miljoenen jaren evolutie een beschermende barrière ontwikkeld om te kunnen overleven in de zon.
Wetenschappers van het Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation proberen nu deze natuurlijke zonnebescherming na te bootsen in een nieuwe generatie zonnecrèmes. De huidige crèmes zijn namelijk zeer schadelijk voor het zeeleven: veelgebruikte ingrediënten als zinkoxide en titaniumdioxide zijn niet afbreekbaar en zeer waarschijnlijk schadelijk voor zeeleven en koraal. Ook van minerale oliën zoals petroleumolie is bekend dat de invloed op zeeleven en vogels negatief is. Naar schatting belandt elke jaar tussen de 4.000 en 6.000 ton zonnecrème in zee. Kiezen voor biologisch afbreekbare crème en het ontwikkelen van milieuvriendelijkere alternatieven worden dan ook steeds belangrijker.
Gebleekt koraal als gevolg van klimaatverandering
Feit 6 – Verborgen schatten
Het water van de oceanen bevat zo een 20 miljoen ton opgelost goud. De concentraties zijn echter zo klein dat we spreken over deeltjes per triljoen. Omgerekend bevat 1 liter water een 13 miljardste van een gram goud, volgens de National Ocean Service (NOAA) van de VS. Rijk zal je er bijgevolg niet van worden.
De oceaanbodems daarentegen bevatten wel veel goud. Maar omdat het 2 tot 3 km onder de zeebodem ingekapseld zit in rotsen, is het economisch niet interessant om dit goud te ontginnen. NOAA schat dat als alle goud uit de oceanen zou onttrokken worden, elke mens op aarde 4 kilo zou hebben.
Feit 7 – Bacteriën die elektriciteit maken
Lange draadvormige bacteriën die elektriciteit produceren, en zo de zeebodem laten werken als een elektrochemische batterij. Het klinkt vreemd, maar het is een ontdekking uit 2014 van een internationaal team van mariene onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel (VUB), het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) en de universiteit van Utrecht. Deze “levende batterijen” werden eerst ontdekt voor de kust voor Oostende in de Noordzee, en in de Nederlandse Delta. Maar het proces komt wereldwijd voor, en heeft een grote impact op het ecosysteem van de zeebodem.
De lange witte draden in dit sediment zijn de bacteriën die stroom doorgeven. (Sairah Malkin, NIOZ)
“De bacteriën zijn 100 keer dunner dan een haar, en vormen een langgerekte spaghettistreng van duizenden cellen die elektronen aan elkaar doorgeven”, legt Meysmans , mariene bioloog aan de Vrije Universiteit Brussel, uit: “Door elektriciteit te produceren halen ze op ingenieuze manier hun energie uit de zeebodem. “Dit mechanisme, waarbij bacteriën elektriciteit maken en elektronen transporteren over grote afstanden, slaat microbiologen met verbazing”, vertelt hij verder. “Het verandert volledig ons beeld van hoe cellen kunnen samenwerken. Het is alsof je twee broers hebt, waarvan de ene alleen inademt en de andere alleen uitademt. Het toont aan hoe inventief biologische evolutie kan zijn.”
