Volgens een studie van Oxford zouden 48% van huidige jobs te vervangen zijn door robots en computers in de komende decennia, een vloek. Ook het World Economic Forum (WEF) dat net heeft plaatsgevonden in Davos waarschuwt dat miljoenen banen verloren zullen gaan door industry 4.0. Dit WEF rapport is gebaseerd op de methode van de Oxford studie, die nergens als wetenschappelijk paper aanvaard is omdat er heel wat fundamentele opmerkingen over te maken zijn.  Dus het aantal is zeker te bediscussiëren. Moeten we het rapport dan zomaar negeren? Ik denk van niet, het heeft het thema van welke rol technologie in onze maatschappij en economie heeft op de belangrijkste economische tafel gegooid. De uitdaging zal zijn de vloek om te zetten in een zegen, de methodologie is  daarbij een inclusieve robotagenda op te stellen.

Macht van de technologie

 

Sinds de Industriële Revolutie heeft technologie de unieke kracht om groei te versterken en economieën te transformeren. Kijk maar naar de impact die de auto, de computer, het internet en de smartphone op ons leven heeft gehad. In het McKinsey rapport van mei 2013 “Disruptive technologies: Advances that will transform life, business, and the global economy”, wordt er een analyse gemaakt hoe de politiek en maatschappij zich moet voorbereiden op nieuwe technologie en somt hierbij 12 baanbrekende technologieën op die zowel ons leven als economie gaan transformeren. Vooral de combinatie AI, cloud computing, Internet of Things en robotica zou reeds in 2025 een impact tussen 15 en 30 triljoen dollar hebben, een pak groter dan de huidige PC markt (ongeveer  1,2 – 1,6 triljoen dollar). Deze technologieën hebben het potentieel om miljarden consumenten, honderden miljoenen jobs en triljoenen dollars economische activiteit op te leveren. Gaat Europa deze technologieën aan haar neus voorbij laten gaan? Vermits we de markten hebben, mogen we niet enkel consument zijn, maar moeten we vooral producent worden om zo heel wat nieuwe jobs te creëren.

Robots vloek of zegen

 

Onze arbeidsmarkt evoluert continue door technologie. 200 jaar geleden werkten de meesten onder ons op het land, nu slechts een klein percentage, erna in de industrie, met kinderarbeid en lange werkweken, tot nu vooral werk in de dienstensector. Naast jobs die verdwijnen (zoals operatoren die telefoons manueel doorschakelen), zijn er netto ook heel wat bijgekomen (bv heel de business van de smartphones) en jobs die zich aanpassen. Door de komst van de computer is de functie van bv een secretaresse mee geëvolueerd. We moeten deze evolutie ook kaderen in de maatschappelijke uitdagingen die op ons afkomen.

Zelfrijdende wagens gaan taxichauffeurs en truckers vervangen, daarentegen verwacht men dat die zelfrijdende voertuigen het aantal ongevallen drastisch gaan verminderen (er sterven elk jaar 400 keer meer mensen in het verkeer dan tijdens in 9/11)  en voor groener transport zorgen. Bij Amazon moeten de orderpikkers niet meer tussen de rekken ellenlange kilometers stappen tegen een hongerloon om de goederen op te halen, maar de Kiva robots brengen de rekken naar de orderpikkers. Ook kunnen robots zorgen dat de aantrekkelijkheid van het beroep verhoogd wordt zoals bijvoorbeeld in de bouwsector (3D printrobots) of agricultuur (melken van koeien) nodig is. Verschillende fysieke jobs vereisen niet-ergonomische houdingen zoals op de knieën werken of met de handen boven het hoofd, of zeer repetitieve taken zoals 2000 keer per dag een product van 2 kg verpakken met fysieke pijnen en absenteïsme tot gevolg, wat de economie veel geld kost. In tegenstelling tot wat velen denken, is handenarbeid heel moeilijk te automatiseren. Kijk hoe stuntelig robots nog zijn bij  de Darpa Robotics Challenge in het filmpje hieronder, ze kunnen amper een deur opendoen of een klep toedraaien. Omdat handenarbeid zo moeilijk te robotiseren valt, maar computers wel goed zijn in verwerken van veel getallen, zijn er ook verschillende white collar jobs die zich gaan moeten aanpassen. Boekhouders, waar computers snel de regels op veel getallen kunnen toepassen, juristen waar computers de massa wetteksten en vonnissen kunnen doorzoeken. De Watson computer van  IBM, die in Amerika het televisiespel Waagstuk heeft gewonnen, wordt nu bijvoorbeeld verder ontwikkeld om dokters te helpen in het diagnosticeren van patiënten.

Een inclusieve robotagenda

Door een goed beleid moeten we van de vloek van de robots een zegen maken. De Vlaamse bevolking veroudert pijlsnel. Momenteel zijn er per 65-plusser 4 personen van de actieve bevolking (18-64 jaar), dit zal in 2040 afgenomen zijn naar slechts 2 personen. Om dezelfde welvaart aan te houden zal de actieve bevolking dus langer en meer moeten werken, bovendien zullen er nog minder personen zijn die voor de ouderen zullen kunnen zorgen. Dan is het handig dat robots taken gaan overnemen en ervoor zorgen dat ouderen langer zelfstandig in hun vertrouwde huis kunnen blijven wonen. Bovendien door producten in België te vervaardigen met de hulp van robots en de productie uit lagelonenlanden als China terug te halen, kunnen we meer duurzaam produceren en met meer, gezondere en betere jobs. Om van die vloek een zegen te maken, moeten we blijven investeren als maatschappij in innovatief onderzoek en zorgen dat die nieuwe producten niet in de universiteiten blijven steken, maar hun weg naar ondernemerschap vinden en dan liefst die toepassingen die mens en robot doen samenwerken.

Technologie is een machtig instrument en dus moeten we er verantwoordelijk mee omspringen. Het aanwenden van technologische innovatie voor meer welvaart, welzijn en vooruitgang moet ook gepaard gaan met aandacht voor ethische aspecten als privacy en veiligheid. Maar dat betekent niet dat het kind met het badwater moet worden weggegooid. De wetgeving moet technologische ontwikkeling opvolgen, zodat innovatie zich met voldoende rechtszekerheid kan ontplooien, maar zonder de fundamentele rechten van burgers te schaden.

We moeten ons onderwijs erop richten dat we jongeren opleiden en werknemers herscholen tot die zaken waarin robots niet goed zijn zoals bijvoorbeeld creatief samenwerken en STEM (science, technologie, engineering and math) moeten meer aandacht krijgen. We leren onze jongeren basis van fysica, biologie, talen en geschiedenis en alhoewel jongeren probleemloos met computers kunnen werken, hebben ze weinig idee over de onderliggende principes. Terwijl net deze digitale vaardigheden essentieel zijn voor de jobs van de toekomst. Als robots meer jobs innemen, moeten we nadenken hoe we die welvaart herverdelen over de maatschappij, zoals het inkorten van de werkweek of  een gegarandeerd  basisinkomen.

 

___________________________________________________________________

Technologie is een machtig instrument en dus moeten we er verantwoordelijk mee omspringen. Het aanwenden van technologische innovatie voor meer welvaart, welzijn en vooruitgang moet ook gepaard gaan met aandacht voor ethische aspecten als privacy en veiligheid. 

___________________________________________________________________

Robotica heeft de kracht om zowel nieuwe economische markten aan te sturen als oplossingen aan te bieden voor maatschappelijke problemen. België stuurde minister van Digitale Agenda Alexander De Croo naar Davos om mee te pleiten dat we robots de baas blijven. Wat volgens mij mogelijk is. Daarom pleit ik voor het opstellen van een inclusieve robotagenda waar we als wetenschappers, samen met werkgevers en werknemers, overheid en creatieve geesten en ondernemers aan moeten werken. Door het bevorderen van de complementariteit tussen robot en mens, onderwijs, ondernemerschap en mechanismen om iedereen van de welvaart gecreëerd door de robots te laten genieten, kunnen we van die vloek een zegen maken. Hopelijk laten robots ons dan zelfs toe om meer mens te zijn, en meer tijd te hebben voor onze belangrijkste taak: zorgen voor elkaar.