Meertaligheid
We leven steeds meer in een meertalige wereld en in internationale steden zoals Brussel en San Francisco loopt het aantal meertalige mensen snel op. De exacte cijfers zijn natuurlijk sterk afhankelijk van de gehanteerde definitie, maar met “meertaligheid” wordt meestal bedoeld dat iemand zich in verschillende contexten in meer dan één taal vloeiend kan uitdrukken. Als onderzoeker aan de VUB (Vrije Universiteit Brussel) kwam ik dagelijks in contact met ‘meertalige’ mensen en dat verbaast niet. Brussel telt 163 verschillende nationaliteiten, 112.367 Belgen, 39.066 buitenlanders uit de EU en 24.691 buitenlanders van buiten de EU. Maar ook in het UCSF (Universiteit van San Francisco) Medical Center, waar ik momenteel onderzoek verricht onder een postdoc beurs, zijn er heel wat mensen met verschillende taalachtergronden en de etnische minderheden zijn er zelfs in de meerderheid. San Francisco telt heel wat Aziaten (34,9%), Hispanics en Latino’s (15,3%) en Afro-Amerikanen (5.8%). De grootste etnische minderheid zijn de Chinezen (21,8%).
Het meertalige brein
In de context van mijn onderzoek ben ik geïnteresseerd in hoe die verschillende talen in het brein georganiseerd zijn. Wanneer patiënten een hersenoperatie ondergaan omwille van een tumor, wil de chirurg de exacte locatie van de taalfuncties kennen om te vermijden dat de patiënt na de operatie niet meer kan spreken als deze hersengebieden verwijderd worden. Aangezien het lokaliseren van taalcentra in de hersenen erg complex is, wordt de directe elektrische stimulatie techniek gebruikt waarbij de patiënt wakker is tijdens de operatie en taaltaken uitvoert. Maar wat met ‘meertalige’ patiënten die drie of meer talen spreken? Zijn deze talen in dezelfde hersengebieden georganiseerd of in verschillende gebieden? Moeten we alle talen die een patiënt spreekt tijdens zo’n wakkere hersenoperatie testen en vervolgens sparen?
Jammer genoeg is er nog geen klinkklaar en eenduidig antwoord. Wel weten we dat er zowel taal-specifieke hersengebieden als gedeelde hersengebieden zijn die de talen ondersteunen. Factoren zoals leeftijd en vloeiendheid in een taal zouden een rol kunnen spelen. Algemeen wordt gezegd dat hoe vroeger/beter men de tweede taal spreekt, hoe meer gedeelde hersengebieden, maar er is verder onderzoek nodig om de invloed van deze factoren beter te begrijpen. In het geval van een tumoroperatie wordt er wel vaker getest in verschillende talen. Hierbij houdt men dan rekening met het belang van de verschillende talen in het dagdagelijkse leven van de patiënt.
Hoeveel talen kan een mens maximaal spreken?
Of er een maximum aantal talen is dat een mens kan leren, is onbekend. Het record behoort vermoedelijk toe aan Sir John Bowring, de gouverneur van Hong Kong van 1854 tot 1859, die 200 talen zou kennen en 100 talen zou spreken. Een Libanees, Ziad Fazah beweert momenteel de recordhouder te zijn, hij woont in Brazilië en zou 59 talen spreken. Dit werd alleen nooit wetenschappelijk vastgesteld en het is dus niet duidelijk hoe vloeiend hij communiceert in alle talen.
Volgens officiële studies is een Canadese antropoloog met 32 talen op zijn palmares de echte winnaar. In onderstaand filmpje zie je een polyglot aan het woord, zo noemt men iemand met een hoge graad van taalbeheersing in verschillende talen; vanaf 2’21” start het experiment waarbij hij onvoorbereid vragen in 16 talen beantwoordt.
Iedereen polyglot?
Ik heb alvast de smaak te pakken en ben gestart met ‘old school’ Spaanse lessen hier in San Francisco. Als je geen tijd hebt voor lessen, zijn er tegenwoordig genoeg apps die je kunnen helpen met het leren en onderhouden van talen tijdens verloren momenten. Zo is er het gekende Duolingo, een startup opgericht door Prof dr Luis Von Ahn en dr Severin Hacker. Ze promoten het gebruik van deze app in klassieke taallessen en ze beweren dat duolingo de meest efficiënte en beste manier is om een nieuwe taal te leren. Ze overtuigden alvast de industrie in San Francisco. In juni 2015 haalden ze 45 miljoen dollar op via Google Capital, de investeringspoot van Alphabet.
San Francisco is niet enkel een grote smeltroes van verschillende nationaliteiten en talen, maar evenzeer van onderzoek en technologische bedrijven. Taal- en hersenwetenschappers, medici en bedrijven werken hand in hand, wat reeds resulteerde in een aantal innovatieve uitvindingen die ik binnenkort onder mijn ‘wntschp’ loep zal nemen. In de komende maanden zal ik jullie dus berichten over alle interessante ’taal en brein’ weetjes in San Francisco.
Wordt vervolgd ;).
