Vandaag worden aan de Vrije Universiteit Brussel de eredoctoraten uitgereikt. Luigi Naldini (gen- en celtherapeut), Peter Burke (historicus), Lucie Van Crombrugge en Willy Peers (strijders voor het recht op abortus), Marie Levens (Surinaamse politica), Francisca Anyango (Keynaanse leerkracht) en Julia Gillard (Australische ex-premier) krijgen een extra titel op hun CV. Ook wij willen deze bijzondere mensen in de bloemetjes zetten, daarom dragen we de Fun Fact Friday aan hen op met weetjes uit hun vakgebied.
#1 Ons leven bestaat uit vier letters: A, C, G en T
Luigi Naldini, directeur van de Division of Regenerative Medicine, Stem Cell and Gene Therapy aan het San Raffaele Scientific Institute, is een pionier in de gen- en celwetenschappen. Onderzoekers en artsen zoals Naldini proberen patiënten met een genetische ziekte te genezen door genetisch materiaal in te brengen. Naldini werkt daarom vaak met de letters A, C, G en T: de vier letters waaruit onze genetische code is opgemaakt. Het menselijk genoom is een opéénvolging van dit korte alfabet en bevat 3 miljard letters, uitgeschreven is dit een zin van 9000 km. Ons lichaam bevat zo’n 100 000 000 000 000 cellen, die elk een kopie van de genetische code in zich dragen. Het genoom bevat 20 tot 25000 genen, waarover we nog heel veel moeten ontdekken. Daarom verdienen mensen zoals Naldini een pluim!
#2 Onvertaald is onbestaand
Peter Burke concludeerde in Lost (and found) in translation: the case of early modern Europe (2005) dat de Nederlandse Republiek in de 16de-17de eeuw veel minder eigen, vertaalde literatuur exporteerde dan dat ze vertaalde, buitenlandse literatuur importeerde. Niemand besloot met vertaalde en bewerkte Nederlandse literatuur van bijvoorbeeld Vondel of Bredero de veel grotere Europese markt te betreden. Ter vergelijking: de Bijbel werd in wel 51 talen vertaald voor het einde van de 17de eeuw en ook van Griekse en Latijnse klassiekers werden meer dan 1000 vertalingen uitgegeven nog voor 1600. Ook in de wetenschap waren vertalingen belangrijk, want veel wetenschappers schreven in het Latijn. Zo schakelde Galileo pas later over op het Italiaans om een groter binnenlands publiek te bereiken en volgde Newton zijn voorbeeld in het Engels. Een van de leidende historici van de 17de eeuw, Nederlander P.C. Hooft, werd niet vertaald en leed dan ook onder het feit dat hij schreef in een taal die slechts enkele buitenlanders konden begrepen…
#3 Abortus in de Eed van Hippocrates
Lucie Van Crombrugge en wijlen Willy Peers worden geëerd voor hun strijd voor het recht op abortus. Een praktijk die, als we er de bronnen op nagaan, zou oud is als de menselijke samenleving zelf. De opinies over abortus verschillen al naar gelang de tijd en het type samenleving op het moment. Zo staat er bijvoorbeeld in de originele Eed van Hippocrates vermeld dat een arts “nooit aan een vrouw een middel [mag] toedienen ter vernietiging van ontkiemend leven”. Vandaag staat dit niet langer in de Belgische variant van de artseneed en ligt de focus meer op menselijkheid en menselijke waardigheid.
#4 Universiteitsranking op basis van solidariteit
Marie Levens introduceerde het concept “concurrerende solidariteit” in universiteiten: concurrentie op basis van solidariteit in plaats van op uitsluiting. Ze merkt in de VS al een andere manier van denken. Zo stelt de universiteitsranking van het magazine Washington Monthly de vraag “Wat doen de cursussen voor het land?” in plaats van “Wat doet de universiteit voor mij en mijn carrière?”. Hun rankingscriteria zijn gebaseerd op 3 factoren: sociale mobiliteit (studenten met een laag inkomen inschrijven en ondersteunen), onderzoekproductie (vooral studenten die verder studeren richting PhD) en dienstverleningsengagement (cursussen met voorbeelden, ontwerpen… en die de maatschappij een dienst bewijzen).
#5 84 jaar en in de lagere school
Francisca Anyango voert al jaren een strijd in de sloppenwijken van Nairobi om via kleine projecten onderwijs naar die kinderen met de minste kansen te brengen. Toen in 2003 lager onderwijs gratis werd in Kenia, waagde ook Kimani Maruge zijn kans om zich in te schrijven. Kimani was op dat moment 84 jaar en daarmee de oudste persoon ooit om aan de lagere school te beginnen.
#6 Onderwijs, de sleutel naar ontwikkeling
Gillard ontving haar eredoctoraat al in februari tijdens de Kapuscinski Development Lecture “Education – sustainable development for 2015 and beyond”. Ze ziet gegarandeerde toegang tot kwaliteitsvol onderwijs voor alle kinderen als een valse belofte die hernieuwd engagement vereist vanuit de internationale gemeenschap. Volgens Gillard is onderwijs niet geen privilege maar ieders recht. In landen die onderwijs veel aandacht geven, blijken levensstandaarden hoger, leven mensen langer, hebben overheden meer inkomsten etc. Desondanks gaan ongeveer 58 miljoen kinderen niet naar de lagere school. Meisjes in Sub-Sahara-Afrika lopen het grootste risico op uitsluiting. Maar Gillard gaf ook hoop: sinds 2000 daalde het aantal kinderen dat niet naar school gaat met 40 miljoen en steeg het aandeel meisjes in het onderwijs significant. In Afghanistan zijn bijvoorbeeld 42% van alle studenten vandaag meisjes.
