Het zomerfestivalseizoen draait op volle toeren. Naast weldaden voor de dansbenen, kan zo’n muziekfestival ook minder aangename gevolgen hebben voor de hoger gelegen gehoororganen. Sinds 2012 geldt er – tot luid ongenoegen van de muzieksector – een maximale geluidsgrens van 100 decibel op festivals. Een deel van de sector pleitte voor een bovengrens van 103 decibel. “Maken 3 decibels dan het verschil tussen een gezond of beschadigd gehoor?” vraagt de onwetende muziekminner zich dan af. Ir. Luc Bosmans (EhB) en collega’s uit andere instellingen geven gehoor aan decibelvragen op ikhebeenvraag.be.
Over Decibels (dB) & Dansbenen (Db)
Ons oor is gevoelig voor kleine verschillen in de omgevingsdruk. Het trommelvlies pikt die kleine variaties met frequenties tussen 20 en 20.000 trillingen per seconde (hertz of Hz) op, de hersenen vertalen ze vervolgens in een toon. Drukvariatie die we horen, wordt uitgedrukt in pascal (Pa): de druk die een kracht van 1 newton (N) uitoefent op 1 vierkante meter. Het verschil tussen de kleinste en grootste druk die de mens kan horen, is enorm, zeker in vergelijking met andere meetinstrumenten. De kleinste druk bedraagt 20 miljoensten Pa, de grootste enkele honderden Pa. Wie dit zou meten met een meetlat, moet zich een exemplaar aanschaffen van honderden meters lang met tegelijk onderverdelingen in een duizendste van een millimeter!
10db meer = dubbel zo luid
In tegenstelling tot een microfoon is het oor echter geen objectief instrument. Een geluidsdruk van 0,002 Pa klinkt bijvoorbeeld lang niet dubbel zo luid als een geluid van 0,001 Pa. Via de onderstaande complexe berekening wordt pascal omgezet in decibel, zodat een schaal van 0,00002 Pa tot 200 Pa wordt samengedrukt tot een schaal van 0 tot 140 ‘Decibel Sound Pressure Level’ (dB SPL). Dit komt beter overeen met onze subjectieve waarneming: we horen zeer kleine en zeer grote drukken, maar kunnen twee dicht bij elkaar liggende drukken moeilijk onderscheiden.
Zo gaat met een verschil van 3dB een verdubbeling van de geluidsenergie gepaard. Met andere woorden: van 100dB naar 103dB verdubbelt de hoeveelheid energie. De luidheid zoals wij die waarnemen, is een subjectief en complex begrip, maar een toename van 10dB zou ongeveer overeenkomen met een verdubbeling van de luidheid én een vertienvoudiging van de energie.
Maximumgrens als compromis
De pijngrens voor onze oren bedraagt gemiddeld 120 dB of 20 Pa. Vanaf die intensiteit veroorzaakt geluidsdruk pijn bij de gemiddelde luisteraar, maar ook stillere geluiden kunnen schade aanrichten. Geluid dat lange tijd boven 90 à 95dB uitkomt, kan gehoorproblemen veroorzaken zoals verminderde gevoeligheid, (tijdelijke) oorsuizen of irriterende tonen. Hoe luider het geluid, hoe korter ook de blootstellingsduur moet zijn om beschadiging te veroorzaken. De kans op gehoorschade bij een geluid van 90dB is klein na 1 uur, maar groot na 3 uur. Daarom moet bijvoorbeeld iemand die werkt in een omgeving met geluiden luider dan 85 dB verplicht gehoorbescherming dragen. Geluiden onder 80 dB zijn volledig veilig voor onze oren.
De maximumgrens van 100dB die in Vlaanderen geldt voor muziekfestivals is een compromis tussen 95dB die audiologen voorstelden en de 103dB die de muzieksector vroeg. Verschillende muziekinstrumenten halen zelfs onversterkt al een niveau van 100dB. In andere landen worden andere niveaus en limieten gehanteerd, zo geldt in Nederland een maximumgrens van 103dB op muziekconcerten,
Heb zelf ook een vraag voor de wetenschap, neem dan een kijkje bij Ik Heb Een Vraag.
